راهنمای فنی، کاشت، داشت و برداشت خرما کد 153

خرما میوه‌ای است که نام آن 42 بار در قرآن تکرار شده است. این میوه سرشار از خاصیت کربوهیدرات، پروتئین، سدیم، پتاسیم، کلسیم، آهن، منزیم، فسفر، روی، منگنز، مس، تیامین، پیریدوکسین، پانتوتنیک اسید، نیاسین،کلسترول، فیبر غذایی، فولاد و ویتامین‌های k,A,B6، و …  است.

ارتباط با کارگاه:09174037791

 مردم کشورهای آمریکایی و اروپایی فقط در ساخت شیرینی و کیک از آن استفاده می‌کنند ولی مردم خاورمیانه به‌خصوص کشورهای عربی به‌عنوان غذایی اصلی آن را مصرف می‌کنند.

مسلمانان اعتقاد دارند درخت خرما توسط حضرت محمد (ص) خلق‌شده است و برگ درخت خرما در دین مسیح نشانه سنبل و شهادت روح کسانی هستند که در مسیر دین حضرت مسیح جان خود را فدا کردند.

درخت خرما سابقه 5000 هزارساله دارد و کشت آن به دوران سلسله هخامنشی برمی‌گردد. درخت نخل در برابر تشنگی 2 الی 3 سال مقاوم است و اگر زمین حاصل خیز باشد و مربوط به زمین کشاورزی باشد تا 5 سال هم در برابر تشنگی بردبار است. در نواحی گرمسیر درخت خرما طول عمر 80 الی 120 سال دارد و اگر در مناطق نیمه سردسیر باشد عمر آن تا 150 الی 200 سال می‌رسد.

در دنیا 3000 نمونه درخت خرما داریم که بیش از 400 نمونه آن در 15 استان کشور کشت می‌شود. این تعداد خرماها بر اساس دسترس‌پذیر بودن، قیمت، درصد شکر، کیفیت و طعم رتبه‌بندی می‌شود.

واحد شمارش نخل نفر است. رسول اکرم می‌فرماید: مثل مومن مانند نخل است. اگر سر نخل قطع شود یا آب از سر آن بگذرد نخل می‌میرد.  قطر تنه نخل 40 الی 50 سانتی‌متر است و ارتفاع آن 15 الی 20 متر است.

نخل به 2 دسته نر و ماده تقسیم می‌شود:

نخل نر: این نخل فقط گل‌آذین میزند. قسمتی از گل‌آذین اسپاپ است. اسپاپ یک محفظه چوبی محکم است که پس از گذر زمان 2 ماهه اسپاپ به تکامل می‌رسد و شکافته می‌شود. 70 الی 80 تاره از اسپاپ بیرون می‌آید و این تاره‌ها سرشار از آردِ یا بو هستند.تصاویر شکافتن اسپاپ و بیرون آمدن تارونه مشاهده می کنید.

نخل ماده: 400 نمونه خرمای که در ایران کشت می‌شوند همه از نوع ماده هستند مثل کبکاب، زاهدی، پیارم، ربی، استعمران، برحی، بریم، بریمی، مضافتی و …..

در دنیا به تعداد درخت نخل ماده، درخت نخل نر هست یعنی درخت نخل نر کبکاب، درخت نخل نر زاهدی یا درخت نخل نر استعمران و …. و برای بذرافشانی درخت نخل ماده باید از درخت نر خودش استفاده شود.

ولی باگذشت زمان این قاعده رعایت نشد مثلاً از درخت نخل نر کبکاب برای بذرافشانی درخت نخل ماده زاهدی استفاده کردند. کار تا جای پیش رفت که کسی دیگر نمی‌داند درخت نخل نر کبکاب کدام است و درخت نخل نر شاهانی کدام است و باغ دارها برای بذرافشانی نخلشان از هر آردِ ای استفاده می‌کنند.

دیمیت (پاجوش) نخل:

درخت خرما وقتی بزرگ شد و شروع کرد به ثمر زدن کم‌کم در کنار خودش روی زمین  پاجوش می‌زند. به‌طور طبیعی هر نخل کبکاب بین 8 تا 10 پاجوش می‌زند.

وقتی‌که سن پاجوش حداقل به 7 سال رسید ما می‌توانیم آن را از مادر جدا کنیم و در جای دیگر بکاریم. هنگام جدا کردن پاجوش با دقت این کار را انجام دهیم. در زیر پاجوش یک ریشه به نام ناری وجود دارد که این ریشه به نخل مادر وصل است و از این طریق پاجوش تغذیه می شود(مانند بند ناف بچه). اگر به‌صورت غیرحرفه‌ای ریشه ناری را از مادر قطع کنیم آن دمیت دیگر در زمین رشد نمی‌کند و پس از چند هفته خشک می‌شود و می‌میرد.

پاجوش در کنار نخل ماده

کاشت پاجوش:

برای کاشت درخت نخل می‌توانیم از پاجوش نخل مادر یا از هسته خرما استفاده کنیم.

برای کاشت نخل بهتر است از پاجوش استفاده کنیم چون‌که پاجوش نخل در آینده پایدار و قوی در برابر آفات و ثمر نخل پربار و باکیفیت‌تر خواهد بود.

هر نخل یک کمر و یک شکم دارد. هنگام کاشتن برای جلوگیری از وزش مستقیم باد گرم باید شکم نخل را به سمت غرب و کمر آن را به سمت شرق بکاریم یا بالعکس. محل کاشت پاجوش نباید به شعاع 7 متری آن نخل دیگری باشد. پس از کاشت پاجوش باید در ماه اول به‌صورت یک روز در میان آبیاری کنیم. در ماه دوم به‌صورت دو روز در میان و ماه سوم سه روز در میان و ماه چهارم هفته‌ای یک‌بار(در فصل زمستان هر 10 روز یک‌بار) به همین صورت تا شش ماه پاجوش را آبیاری می‌کنیم.

آبیاری به‌صورت مدرن:

در قدیم باغدارها به‌اشتباه نخل خودشان را می‌کاشتند و به‌صورت غرقابی آن را آبیاری می‌کردند غرقابی به صورتی بود که آب به تنه نخل می‌رسید و این رطوبت باعث قارچ در تنه نخل می‌شد و قارچ در مرور زمان باعث نازک شدن تنه نخل و درنهایت باعث شکستگی تنه نخل و منجر به مرگ آن می‌شد. ولی امروزه بامطالعه و رعایت کردن مقررات جهاد کشاورزی نخل را به‌صورت حصار دورتادور نخل را به شعاع 120 سانتی‌متری و قطر 50 سانتی‌متر حفر می‌کنند. این کار باعث جلوگیری از رسیدن رطوبت و زدن قارچ به تنه درخت می‌شود و درنهایت عمر و ثمر نخل افزایش پیدا می‌کند.

گل‌آذین ماده:

با آبیاری و کود دهی منظم پس از 7 سال پاجوش شروع می‌کند از دل خود به بالا آوردن گل‌آذین ، گل‌آذین  یک بخش دارد به نام اسپاپ که درخت نخل کبکاب در سن 10 الی 15 سال، 8 الی 10 گل‌آذین بالا می‌آورد. پس از شکافت اسپاپ تارونه بیرون میاید و روی تارونه ها گل‌های آماده ا‌ی برای دریافت بوی گل از آردِ نر هستند. بعد از بذرافشانی آردِ نر بر گل‌های ماده بعد از یک دوره تکامل 6 الی 7 ماهه به خرما تبدیل می‌شود.

مراحل تکامل خرما:

در اوایل تا اواخر ماه بهمن گل آذین از دل نخل بیرون میاید و تکامل پیدا می کند(گل آذین به رنگ قهوه ای). بعد از تکامل، گل آذین شکافته می شود و تاره های سفید از اسپاپ بیرون می آید. گل های روی تارونه پس از 1 ماه در فصل فروردین  تبدیل به پهک می شود(به رنگ سبز). پس از تبدیل به پهک بعد از گشت 2 ماه در فصل های اردیهشت و خرداد تبدیل به خارک می شود(به نگ زرد). 20 روز بعد خارک به دنباز تبدیل می شود(نصف زرد و نصف دیگر تیره) و مجدد 20 روز بعد تبدیل به رطب می شود(به رنگ عسلی). بعد از گذشت 2 ماه در ماه شهریور و مهر و شدت گرما رطب تبدیل به خرما می شود(مشکی). با گذشت 30 روز بعد خرما تبدیل به کنگه می شود(به رنگ قهوه ای).

دوره‌ای تکامل خرما در طول 7 الی 8 ماه

 اوایل برج بهمن تا اواخر بهمن گل‌آذین بالا می‌آید.

دل نخل(پنیرنخل):

پنیر نخل یا دل نخل حکم مغز نخل را دارد. پنیر نخل به رنگ سفید است و برای به دست آوردن آن باید سر نخل را قطع کرد. پنیر نخل در حدود 50 سانتی متری بالای نخل قرار دارد.

اگر هر صدمه ای به این قسمت وارد شود یا به آن آب وارد شود نخل می میرد. برای جلوگیری از آسیب به نخل گرز های ضخیم و لایه های متعددی لیف از این قسمت نگه داری می کند.

به طور طبیعی ارتفاع پنیر نخل 30 سانتی متر است و وزن پنیر نخل 10 تا 15 ساله 5 کیلو می باشد.

پنیر نخل را به عنوان یک غذای کامل می توان به شمار آورد و وگان ها و گیاه خواران آن را اغلب به عنوان جایگزین گوشت استفاده می کنند.

پنیر درخت خرما طعمی ترد و شیرین دارد و اگر در معرض هوا قرار گیرد رنگ آن تیره و تلخ می شود.

 خواص پنیر درخت نخل:

1) پنیر نخل برای درمان نا باروری و نازایی در آقایان و خانم ها مفید است.

2) کنترل و درمان بیماری های عصبی

3) درمان کم خونی

4) درمان ضعف قوای جنسی

5) تقویت سلامت استخوان

6) بهبود سلامت قلب

ریشه نخل:

ریشه نخل به چهار منطقه از زمین رشد می‌کند:

منطقه1: این ریشه تا عمق 25 سانتی‌متر در زمین نفوذ می‌کند و تا فاصله نیم متری از تنه درخت نخل فاصله می‌گیرد.

منطقه2: این ریشه تا عمق 5/1 متری در زمین نفوذ کرده و تا زیر سایه‌انداز چتر نخل فاصله می‌گیرد یا در مواردی در فاصله 10 متری از نخل هم دیده‌شده است.

منطقه 3: این ریشه به عمق آب تحت‌الارضی بستگی دارد یا به بستگی به روش کاشت دارد این ریشه تا عمق 8/1 متری از زمین یافت می‌شود.

منطقه 4: درصورتی‌که سطح آب تحت‌الارضی آن زمین پایین باشد این ریشه به اعماق زمین نفوذ می‌کند.

طرح واره کلی بخش های مختلف نخل خرما